Łożyska

W celu zapewnienia prawidłowej pracy elementów maszyn i pojazdów poruszających się ruchem obrotowym (osi, wałów oraz części maszyn na nich osadzonych) powinno być zachowane stałe położenie osi obrotu wałów względem nieruchomej podstawy (np. korpusu obrabiarki).

Aby łożyska spełniały podane zadania, tzn. zapewniały ruch obrotowy wału lub koła i utrzymanie stałego położenia jego osi obrotu oraz przenosiły obciążenia, powinny się one charakteryzować małymi oporami ruchu, stabilną pracą, niezawodnością działania oraz odpornością na zużycie, czyli dużą trwałością. Powinny też spełniać określone wymagania technologiczno- konstrukcyjne. Łożyska toczne są najczęściej stosowane:

• gdy zależy nam na uzyskaniu bardzo małych oporów w czasie pracy, a zwłaszcza podczas rozruchu,
• przy zmiennych prędkościach obrotowych wału (ponieważ współczynnik tarcia łożysk tocznych w bardzo małym stopniu zależy od prędkości obrotowej),
• przy częstszym zatrzymywaniu i uruchamianiu maszyn (gdyż w takich warunkach pracy łożyska ślizgowe zbyt szybko ulegają zużyciu),
• gdy wymagana jest duża niezawodność pracy i duża trwałość łożyska,
• gdy ze względu na wymiary korpusu maszyny konieczne jest stosowanie łożysk o małych wymiarach wzdłużnych.

Niezwykle ważna jest też dokładność wykonania łożysk, czyli tzw. luzy. Ustalając wartości luzu należy, m.in. uwzględnić chropowatość powierzchni, różnice rozszerzalności cieplnej materiału łożyskowego i materiału czopa, maksymalną temperaturę nagrzania łożyska, konieczność uzyskania stabilnej pracy wału w różnych temperaturach. Np. luz o oznaczeniu C3 informuje o możliwości stosowania danego łożyska np. w silnikach elektrycznych.

Jako ciekawostkę dodamy, że wynalezienie łożyska kulkowego jest przypisywane Leonardowi da Vinci

Zapraszamy do obejrzenia filmu jak powstają łożyska.